เชื่อว่าคงมีคนจำนวนไม่น้อยที่แอบสงสัยในระบบสอบเข้ามหาวิทยาลัย ว่าระบบการสอบเข้าจริงๆ แล้วมันช่วยลดความได้เปรียบ-เสียเปรียบให้กับเด็กๆ ด้วยหรือ และพยายามหาคำตอบเพื่อมาคลายความสงสัยนี้ ไม่ใช่อะไร เพราะมันเป็นเงินทั้งนั้นที่ต้องเสียให้กับข้อสอบกลางที่จำเป็นต้องสอบเพื่อยื่นให้กับทางมหาวิทยาลัยที่เราสนใจ ก็พวก GAT/ PAT, O-NET, 9 วิชาสามัญ, กสพท. และวิชาเฉพาะของแต่ละมหาวิทยาลัยนั่นเอง เรียกได้ว่าเสียตั้งแต่ยังไม่ได้เข้าเรียนในมหาวิทยาลัยเลย แล้วตกลงระบบสอบเข้ามันช่วยลดความได้เปรียบ-เสียเปรียบ?
ความได้เปรียบ
เรามาเริ่มต้นด้วยความได้เปรียบกันก่อนดีกว่า การที่เรามีระบบสอบเข้ามหาวิทยาลัยมีข้อได้เปรียบที่ว่า
1. ในเมื่อระบบสอบเข้าปัจจุบันมีรอบการคัดเลือกถึง 5 รอบ ดังนั้นหากเราพลาดในครั้งแรกเราจึงมีโอกาสสำรองในรอบที่ 2 3 4 และ 5 ตามลำดับ (ควรศึกษาเกณฑ์แต่ละรอบให้ดี)
2. การที่เลื่อนการสอบข้อสอบกลางออกให้อยู่หลังจากที่เด็กๆ สอบปลายภาคไปแล้ว จึงทำให้เด็กไม่ต้องเครียดในเรื่องการสอบของโรงเรียนและสอบเพื่อยื่นมหาวิทยาลัย
3. เด็กที่เรียนมัธยมปลายจะได้เปรียบในการสอบยื่นเข้ามหาวิทยาลัย เพราะพื้นฐานการเรียนของมัธยมปลายเอื้อต่อการสอบข้อสอบกลางต่างๆ มากกว่าการเรียนเทียบอย่างปวช.
ความเสียเปรียบ
รู้ข้อได้เปรียบไปแล้วต่อไปเรามาลองดูข้อเสียเปรียบกันบ้าง
1. เด็กที่ครอบครัวมีฐานการเงินที่ไม่มั่นคง เรียกง่ายๆ ว่าไม่ได้รวยล้นฟ้า จะเสียเปรียบในแง่การลงสมัครสอบข้อสอบกลาง เช่น จะลงเงินไปทั้ง 9 วิชาสามัญเลย ก็ดูจะเสียเงินโดยใช่เหตุ
2. ก็เกี่ยวกับการเงินอีก คือ การที่ระบบสอบเข้ามาวิทยาลัยปัจจุบันดูจะสนใจกิจกรรมที่ทำ ผลงาน เพราะอยู่ในรอบต้นๆ เลย (Portfolio) ดังนั้นเด็กที่มีฐานะ ได้เรียนภาษาอย่างอังกฤษมาแบบเน้นๆ ได้เล่นกีฬา ดนตรี ฯลฯ คือเรียกว่ามีคุณสมบัติตรงตามที่แต่ละมหาวิทยาลัยต้องการก็จะได้รับสิทธิง่ายๆ ก่อนเด็กที่ไม่ค่อยได้ทำกิจกรรม เหตุผลอาจจะมาจากความไม่ชอบส่วนตัวหรือเรื่องเงิน
3. การที่ไม่มีจัดอันดับเลือกคณะ/โครงการในรอบรับตรง (รอบที่ 3) จึงทำให้ไม่สามารถล่วงรู้ได้ว่าจะมีเด็กเข้าเรียนกี่คน เสียเปรียบทั้งมหาวิทยาลัยและตัวเด็กเอง อาจนำไปสู่การเรียนการสอนที่ไม่ได้ประสิทธิภาพตามที่ควรจะเป็น
4. บางคนมองว่าการเลื่อนข้อสอบกลางมาสอบหลังจากสอบปลายภาคไปแล้วเป็นเรื่องได้เปรียบ เพราะเด็กจะได้มุ่งไปแต่เรื่องเรียน แต่จริงๆ แล้วก็มีข้อเสียเปรียบอยู่ไม่น้อย ตรงที่เด็กบางคนอาจสนใจการสอบข้อสอบกลางมากกว่าเพราะมีหลายตัว จึงทำให้สนใจทบทวนตำราเพื่อการสอบข้อสอบกลางทั้งหลายมากกว่าเข้าเรียนเพื่อสอบปลายภาค